Hükümet ortalama ücret haline getirdiği asgari ücrete ara zam yapmamaya kararlı olduğunu açıklarken dikkatler özel sektöre çevrildi. Patronlar uygulanan ekonomik politika ile giderek daralan pazarda maliyeti kısmanın ilk yolu olarak ücretleri bastırmayı tercih ederken beyaz yakayı gözden çıkardı, vasıflı çalışanı ise kaybetmemek için yüzde 10-20 zamma hazırlanıyor.
Son yıllarda Türkiye’de çalışanların yüzde 50’si asgari ücrete yakın ücret alıyor. İş piyasasında beyaz ve mavi yaka arasındaki maaş farkı ise eğitimliden çok vasıflı işgücünün lehine değişiyor. Türkiye İstatistik Kurumu’nun (TÜİK) 2023 verilerine göre yükseköğretim mezunlarının gelir artışı yüzde 80.5 olurken ortaokul mezunlarının ise yüzde 89.7 oldu.
İstihdam portallarında da bu dönemde ana konu asgari ücret zammı. Çoğunlukla mavi yaka iş ilanları üzerine yoğunlaşan Eleman.net’in yaptığı ankete göre çalışanların yüzde 82’si ara zam bekliyor. Eleman.net CEO’su Levent Dicle, “Mavi yaka için yine belirgin bir zam olacağını düşünüyoruz. Vinç operatörü, forklift operatörü, kaynakçı gibi pozisyonlara eleman bulmak çok zor” diyor.
Ağırlıkla beyaz yaka iş ilanlarının yer aldığı Kariyer.net’in yaptığı ankete göre ise çalışanların yüzde 77’si önümüzdeki dönem iş değiştirmeyi planlıyor ve ana sebep yüzde 52 ile maaş yetersizliği.
FARK DAHA DA ARTACAK
Bir iş insanı, “Son iki yıldır mavi yaka büyük zamlar alırken beyaz yaka küçük zamlarla geçiştiriliyordu. Çünkü mavi yaka personel bulamama sorunu var. Bu yıl zam farkı daha da artacaktır. Mavi yakadaki maaşların beyaz yakayı 2’ye 3’e katladığı haberlerini daha çok duyacağız” diyor.
Ülkenin çoklu bir krizle karşı karşıya olduğunu söyleyen Türkiye Makina Federasyonu Başkanı Adnan Dalgakıran ise “Hiçbir şey eskisi gibi olmayacak. Bırakın zammı işçi çalıştırabilecek miyiz onu düşünün” yorumunu yapıyor.
Emek yoğun sektörlerdeki sipariş kayıplarının arttığını söyleyen Kocaeli Sanayi Odası Başkanı Ayhan Zeytinoğlu da “Şu an herkes işlerin eski rayına dönmesi için bekleme döneminde. Kimse bu dönemde işçi kaybetmek istemiyor ama zam yapacak gücü de yok” diyor.
Ekonomist Prof. Dr. Hayri Kozanoğlu ise “Firmalar konjonktürü bahane edip enflasyona paralel bir zam yapmazsa hoşnutsuzluk artar, plaza eylemleri yaygınlaşabilir. Yurtdışına kapağı atma eğilimi körüklenir” diye konuşuyor.
İŞÇİ İNSAFA KALDI
Bu zam sistemi ile Türkiye’nin asgari ücretliler toplumuna dönüştüğünü söyleyen DİSK Başkanı Arzu Çerkezoğlu, “Biz bu yüzden asgari ücret artırılmalı ve toplu iş sözleşmelerinin önü açılsın diyoruz işte. Yoksa işçi patronun insafına terk ediliyor, kendisini koruyacak hiçbir şeyi kalmıyor elinde” diye konuştu.
